MIT: „obowiązek alimentacyjny to tylko obowiązek wykładania pieniędzy”

FAKTY: Realizacja obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie. W takim wypadku świadczenie alimentacyjne drugiego rodzica polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania i wychowania dziecka.

Obowiązek alimentacyjny względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać lub osoby niepełnosprawnej może przybrać dwojaką naturę. Po pierwsze, może on polegać na dostarczaniu w pieniądzu środków niezbędnych do zaspokojenia uzasadnionych potrzeb dziecka, tj. mieszkania, wyżywienia, odzieży, pomocy naukowych, wypoczynku, rozrywek kulturalnych itp.

Po drugie, może przybierać postać osobistych starań o rozwój fizyczny i umysłowy dziecka, co wiąże się z nakładem osobistej pracy wychowawczej oraz świadczeniem takich usług jak: pielęgnowanie dziecka, wychowywanie, nadzór nad nim, przygotowywanie posiłków, wspólna zabawa, spacery itp. Należy pamiętać, że druga z wskazanych postaci wykonywania obowiązków rodzicielskich względem dziecka jest nie mniej ważna od dostarczania materialnych środków utrzymania i wychowania.

Wiek uprawnionego dziecka jest istotnym kryterium dla oceny, czy osobiste starania o utrzymanie i wychowanie dziecka wyczerpują obowiązek alimentacyjny zobowiązanego rodzica w całości czy tylko w części. Oczywistym jest, że małe dziecko wymaga stałej pieczy i osobistych starań co najmniej jednego z rodziców, najczęściej matki, która wskutek tego nie może wykonywać pracy zarobkowej lub może ją wykonywać w ograniczonym zakresie. W takiej sytuacji cały ciężar dostarczania środków materialnych na utrzymanie dziecka powinien ponieść drugi rodzic. Inaczej sytuacja przedstawia się, gdy dziecko jest już starsze, uczęszcza do przedszkola/szkoły. Matka może wtedy podjąć pracę zarobkową w większym zakresie niż dotychczas.

Należy pamiętać także, że obowiązek alimentacyjny w postaci osobistych starań o utrzymanie lub wychowanie uprawnionego może być wykonywany przez oboje rodziców jednocześnie. Wykonują go oni wtedy w określonych częściach. W takim wypadku świadczenie alimentacyjne polegające na dostarczeniu środków materialnych na uzasadnione potrzeby dziecka spoczywa na obojgu rodzicach i polega na pokrywaniu w określonej części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

UWAGA! „Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem innego uprawnionego niż dziecko, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, może przybrać taką postać tylko wyjątkowo, w drodze analogicznego zastosowania art. 135 § 2 k.r.o. Może to nastąpić jedynie w stanie faktycznym wskazującym na realną możliwość podjęcia przez zobowiązanego osobistych starań, mających na celu utrzymanie uprawnionego” (tak: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2000 roku, sygn. akt: III CKN 1412/00).

Podsumowując, nie jest prawdziwym powszechnie obowiązujący mit, że „obowiązek alimentacyjny to tylko obowiązek wykładania pieniędzy”. Należy pamiętać, że obowiązek alimentacyjny nie ogranicza się tylko do sfery finansowej. Dostarczanie środków materialnych jest tylko jednym z dwóch przewidzianych w ustawie sposobów spełnienie ciążącego na zobowiązanych obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego dziecka.

Pozdrawiam serdecznie,

Adwokat Karolina Marszałek